کتاب فرهنگ آهنگ‌سازی جلد اول اثر علیرضا مشایخی

پیشگفتار کتاب فرهنگ آهنگ‌سازی جلد اول اثر علیرضا مشایخی

کتاب فرهنگ آهنگ‌سازی جلد اول اثر علیرضا مشایخی، بین آنچه هنرجویان آهنگ‌سازی در مدارس موسیقی فرا می‌گیرند و آنچه در محیط موسیقی جدی اتفاق می‌افتد، فضایی خالی وجود دارد که برای آهنگسازان جوان می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. این فضای خالی، نه فقط در ایران، که در بسیاری از شهرهای مغرب زمین نیز می‌تواند وجود داشته باشد. هدف کتاب فرهنگ آهنگ‌سازی، تالیف علیرضا مشایخی، پر کردن این فضای خالی است به همین دلیل، و با توجه به کمبودهای معمول موسیقی در ایران.

در این کتاب کوشش بر این بوده است 

۱. مروری بر هارمونی
۲. کنترپوان تنال
در ضمن مبانی اولیه فرم شناسی موسیقی، خواننده را برای مباحث بعدی آماده می‌کند. در کتاب فرهنگ آهنگ‌سازی موسیقی دوازده تنی، سریل، آهنگسازی از منظر فاصله‌شناسی، عبور از سریل، بداهه در ابعاد نویسندگی و اجرای موسیقی و بالاخره مبانی اولیه “تئوری مکمل” بحث شده‌اند.

مقدمه نویسنده کتاب فرهنگ آهنگ‌سازی جلد اول

حدود بیست سال پیش، هنگامی که مشغول تجربه و تحقیق درباره تئوری مکمل بودم، خیلی سریع متوجه شدم که تئوری مکمل را فقط به شرطی می توانم توضیح دهم که با خواننده زبان مشترکی داشته باشم و این زبان مشترک هنگامی می توانست شکل بگیرد که مقدمات آهنگسازی را به شیوه ای که خود به آن معتقد هستم برای خواننده توضیح داده باشم. چنین شد که دست به کار تألیفاتی شدم که راه مرا هموار کند. کتاب حاضر آخرین کتاب از مجموعه شش جلدی تألیفات نگارنده در زمینه آهنگسازی است که با عناوین زیر منتشر شده است:

کنترپوان مدال (نگاهی به برداشت پپسن و فوکس از شیوه پالسترينا)، انتشارات دانشگاه تهران آهنگسازی به شیوه باخ (کنترپوان تنال)، نشر چشمه آهنگسازی به شیوه کلاسیک (هارمونی تنال)، نشر چشمه فرم در موسیقی بین المللی در دست انتشار)، انتشارات سوره مهر فرهنگ آهنگسازی کتاب اول، انتشارات سوره مهر فرهنگ آهنگسازی کتاب دوم، انتشارات سوره مهر توجه به این پرسش که چرا چنین مباحثی در کتاب آورده شده، بسیار مهم است.

تجربه نشان داده است که دانشجوی علاقه مند و متفكر، که آهنگسازی برای او یک هدف اصلی در زندگی است (به خصوص در ایران که متأسفانه عده ای از به اصطلاح اساتید، هر نوع اتکا به نفسی را در هنرجو نابود می کنند)، هنگامی که پشت میز می نشیند که موسیقی بنویساد، زیر بار کابوسی موحش قرار می گیرد. نگرانی از فرمهایی که فقط با نام های توخالی عنوان شده اند و سایر مسائل مشابه، به قدری به وی فشار می آورد که نمی داند از کجا شروع کند و از خود می پرسد که آیا اصولا بهتر نیست تمرین را به روز دیگری موکول کند؟

این کتاب مجموعه ای است در خدمت هنرجویان جوانی که مایل اند زمان حال را درک، و سبک شخصی خود را در آهنگسازی جستجو کنند؛ امیدوارم که مفید افتد.

علیرضا مشایخی عضو هیئت علمی پردیس هنرهای زیبا
دانشگاه تهران