کتاب تاریخ موسیقی خاور زمین اثر هنری جورج فارمن

مقدمه کتاب تاریخ موسیقی خاور زمین

 کتاب تاریخ موسیقی خاور زمین گنج شایگانی است که نزدیک به شصت سال در انتظار تـرجـمـه مانده است. عنوان اصلی کتاب تاریخ موسیقی عرب است اما فارسی در واقع تاریخ موسیقی تمامی خاورزمین است که ایران بزرگ از سمت ،مشرق و تمامی بین النهرین شام و حجاز را از سمت مغرب در بر میگیرد و برای خاورزمین دو سمت شرقی و غربی قائل می شود. از این رو در ترجمه فارسی نام تاریخ موسیقی خاورزمین، ایران بزرگ و سرزمین های مجاور که با متن کتاب نیز سازگار است انتخاب شده است. هنری جورج فارمر خاورشناسی عربیست» است و سوای تعصب خاصی که نسبت به سنن عرب دارد و البته به دلیل موضوع مورد بحث کار او از فضایی قویاً عربی آکنده است و طبعاً این فضا سنگینی خودش را در ترجمه نیز باقی گذاشته است؛ به ویژه آن که مترجم نیز کمترین تلاشی برای فرار از آن فضا نکرده است با این حال مترجم در جستجوی زبان خاص و دقیقی برای موسیقی ،ایران به ناچار در برخی موارد فنی همان واژگانی را به کار برده است که در سایر ترجمه ها و نوشته ها به کار گرفته یا به کار خواهد برد واژههای احتمالاً نامأنوس با فضای این کار مانند «آرایمان در برابر تنظیم و غیره از این جا ناشی شده است. مترجم در موارد بسیار معدودی خود را ناچار یافته است در پانوشتها توضیحاتی بدهد که با نشانۀ )- م.) مشخص شده است، در داخل متن اظهار نظرها یا توضیحات داخل قلاب [] از مترجم | مؤلف در پرانتز () آمده است که البته در پانوشتها نیز به آن توجه داده می شود.

در فصول اولیه ،کتاب واژۀ «موسیقی»، به تبع مؤلف که آن را «موزیک نوشته همه جا در برابر غنا و سایر مفاهیم آن آورده شده است که صرفاً صورت ترجمه دارد اما از عصر فارابی به بعد که کلمه موسیقی به صورت «الموسیقی در ادبیات موسیقی خاورزمین وارد شده است برای داشتن وجه ،تمیز کلمۀ «موزیک به همان صورت فرنگی آورده شده است. مؤلف دانشمند این کتاب چنانکه خواننده ایرانی خیلی زود و به سهولت در خواهد یافت از قبول نفوذ و تأثیر موسیقی ایران در عرب اکراه دارد و با علاقه خاصی جنبههای ایرانی را پنهان می دارد و حتی میکوشد نامها را به گونهٔ عربی بنویسد او خود در یک مورد میگوید معیار عرب بودن از نظر او تولد در یکی از شهرهای عرب زبان یا تحصیل در آن است و به همین دلیل است که در نگاه به نقش نظریه پردازانی همچون ابن سینا و ابن زیله میگوید «ابن سینا و ابن زیله هم ایرانی بوده اند…» در مورد ایرانی بودن گام منسوب به فیثاغورث می گوید: ابن سینا و ابن زیله اینگونه وانمود میکنند که این گام گام ایران باستان است. با این ،همه این روش ،استاد که در آن مطلقاً معذور است به هیچ روی پر گاهی از ارزش تحقیق گرانبهای او نمی کاهد و بسیاری از معماهای تاریخ موسیقی ایران را میگشاید که احتمالاً شاید بحث درباره جنبههای فراموش شده و کهن موسیقی ایران امری باشد که خود ایرانیان باید به آن بپردازند.

معرفی کتاب تاریخ موسیقی خاور زمین اثر هنری جورج فارمر