کتاب هنر در گذر زمان اثر هلن گاردنر

معرفی کتاب هنر در گذر زمان نوشته هلن گاردنر

نقاشی‌ و حکاکی‌های برجامانده روی دیواره‌های غارها ازجمله غارهای آلتامیرا، امروزه هنر نامیده می‌شوند. شرایط دینی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بر روی تفکرات انسان تاثیر گذاشته و دیدگاه او درباره زندگی را عوض می‌کند. عوض‌شدن دیدگاه انسانی نیز تاثیرش را بر روی هنر نمایان می‌سازد؛ به بیان دیگر، فرم و معنای هنر به روزگار آدمی وابسته‌اند.  اینگونه است که از زمان تولد انسان و آشنایی او با نقاشی، هنرش تغییرات زیادی تا به امروز به چشمان خود دیده است. امروزه دیگر تمام هنر انسانی در تقاشی خلاصه نمی‌شود و اوضاع روحی و روانی او را می‌توان از آثاری که توسط دستانش خلق‌شده و به مجسمه تبدیل شده‌اند و یا ساختمان‌هایی که می‌سازد؛ دریافت. سیر گذر تمامی تجربیات آدمی درباره هنر، تا به امروز در کتاب «هنر در گذر زمان» نوشته شده است.

نخسه‌ی انگلیسی کتاب هنر در گذر زمان

قبل از معرفی کتاب ابتدا قسمتی از آن را بخوانیم: «فضا، در تجربه ی روزمره ما، «ظرف» محدود یا نامحدود احجام یا اشیا است. در تحلیل آثار هنری، ما فضا را محدود و قابل سازماندهی هنری و بیانی تلقی می‌کنیم. معماری، تجسم پیش پا افتاده‌ترین تجربه ما از دستکاری واقعی در فضا است، لیکن هنر نقاشی غالبا می‌کوشیده است تا تصویری (یا پنداری) از دنیای سه‌بعدی پیرامون ما را بر یک سطح دوبعدی بیافکند.»

هلن گاردن، تاریخ‌نگار و معلم تاریخ آمریکایی، متولد 1878 بوده است. وی تمامی اطلاعات تاریخی خود درباره هنر را در کتاب «هنر در گذر زمان» نوشته و به چاپ رسانیده است.

چاپ اول کتاب در سال 1926 شده و هدف نمایان‌سازی سبک‌های مختلف هنری و تاریخ هنر جهان در قالب تصاویر و نوشته، بوده است. کتاب دارای تصاویر رنگی‌ست اما عمده تصاویر آن سیاه‌وسفیداند که باعث تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب می‌شود و در کنارشان سایز کوچک‌تری چاپ شده که برای نمایان‌سازی ابعاد واقی آثار است.

کتاب هنر در گذر زمان؛ دارای پنج مبحث کلی بوده و این مباحث شامل «هنر و جامعه»، «مبانی معماری»، «دین و اسطوره»، «هنر از دیدگاه هنرمندان» و «مواد و تکنیک‌ها» می‌شود. در ذیل این مباحث، آثار درباره هنر هر دوره زمانی، خالق آنان و آثار فاخر مربوط به هر دوره آمده است.

فهرست ریز کتاب را نیز این مباحث در بر گرفته‌اند: «دنیای کهن»، «تولد هنر»، «خاورنزدیک کهن»، «هنر مصر»، «هنر اژه‌ای»، «هنر یونان»، «هنر اتروسک و هنر رومی»، «هنر صدرمسیحیت، بیزانس و هنر اسلامی»، «سده‌های میانه»، «هنر سده‌های میانه آغازین»، «هنر رمانسک»، «هنر گوتیک»، «رنسانس و باروک»، «رنسانس آغازین در ایتالیا»،«هنر ایتالیا در سده پانزدهم»، «هنر ایتالیا در سده شانزدهم»، «رنسانس در اروپای شمالی»، «هنر باروک»، «دنیای نوین»، «سده‌ی نوزدهم»، «سده‌ی بیستم»،«دنیای غیر اروپایی»، «هنر هند»، «هنر چین»، «هنر ژاپن»، «هنر آمریکایی پیش از کریستف کلمب»، «هنر بومیان آمریکا، آفریقا، اقیانوسیه»، «عکاسی از آغاز تا امروز» و «روش‌های تهییه نقشه و مقطع».

آنچه در این کتاب خلل آن به چشم می‌آید و باعث اندو می‌شود؛ ذکر نکردن نویسنده درباره هنر اسلامی با توجه به شکوه و عظمتش است. تنها خلاصه‌ای کوتاه و گذرا در فصل هنر انسانی به هنر ایرانی اشاره شده است.

در قسمتی دیگر از کتاب، هلن گاردنر، برایمان اینگونه نوشته «: زمان آفرینش هر اثر هنری، پیوندی فشرده با شکل ظاهر آن یا در یک کلام با سبک آن دارد. به بیان دیگر، سبک هر اثر هنری، تابعی از دوره ی تاریخی آن اثر است. تاریخ نگاری هنر با تفکیک آثار متعلق به معماری، پیکرتراشی و نقاشی به چندین سبک بر پایه ی شباهت های موجود میان آن ها و زمان یا دوره های آفرینش آن ها به حیات خویش ادامه می دهد. »

از دلالیل مفید‌ بودن و پرطرفدار بودن  کتاب در مطالب اصلی و تصاویر آن خلاصه نمی‌شود. در انتهای کتاب واژه‌نامه توصیفی‌ای چاپ شده که بسیار حائز اهمیت است.

در ضمیمه کتاب جدولی رنگی از تاریخ هنر جهان با ابعادی بزرگ در اخیتار ما قرار داده شده است. این جدول دارای چهار ستون اصلی است که محتوای آن اروپا، امریکای شمالی و آمریکای جنوبی، آسیا و آفریقاست. در ذیل هر ستون آثار مربوط به آنان و نکات مهم هر کدام ذکر شده است.

اگر شما از دسته افرادی هستید که به هنر و تاریخ جهانی آن علاقمنداید و دوست دارید درباره هنر روز دنیا آگاهی داشته باشید؛ این کتاب می‌تواند انتخاب خوبی برای شما باشد. سال‌هاست که در ایران و نقاط دیگر جهان منبع و مرجع اصلی دانشجویان رشته‌های هنر و معماری این کتاب است. اگر داوطلب آزمون‌های سراسری در رشته هنر هستید و به دنبال منبعی جامع؛ این کتاب انتخاب خوبی است. دانشجویان هنر نیز، یکی از منابع درسی‌شان این کتاب است.  از نکات حائز اهمیت؛ وجود یک صفحه در انتهای هر فصل است که در آن خلاصه‌ای از تمامی آنچه در بخش گفته شده را بیان کرده است.

هلن گاردنر در سال 1946 در شیکاگو از دنیا رفت. پس از مرگ او بنیادی به نام خودش، «بنیاد هلن گادنر»،  تاسیس شده و تا امروز این کتاب دائما در حال ویرایش بوده  و اطلاعات آن به روز رسانی می‌شود. از کتاب هنر در گذر زمان دو نسخه برای مخطبان و خریدران موجود است. یک نسخه خلاصه‌ و فشرده‌شده و دیگری نسخه مفصل؛ که با توجه به نیازتان می‌توانید هر کدام را تهیه کنید.

در ایران این کتاب در 850 صحفه، توسط انتشارات نگاه به مترجمی محمدتقی فرامرزی چاپ شده و در اختیار ما قرار دارد. نشر دیگری که ترجمه فارسی هنر در گذر زمان را برای ما به ارمغان آورده؛ انتشارات کاوش‌پرداز است. نسخه پی‌دی‌اف کتاب نیز در اپلیکیشن‌های کتاب‌های الکترونیکی برای علاقمندان به موجود است.

مقدمه کتاب هنر در گذر زمان اثر هلن گاردنر

کتاب هنر در گذر زمان، اثری از هلن گاردنر است که نخستین بار در سال 1926 به انتشار رسید. این کتاب که به عنوان برترین متن موجود در رابطه با تاریخ هنر در نظر گرفته می شود، سال های سال است که کتاب راهنمای کامل و جامعی برای تشریح مراحل مختلف توسعه ی هنر در جای جای جهان بوده است. هزاران هزار دانشجو از طریق این کتاب، روایت شدن داستان تاریخ هنر را به همراه تمامی جنبه های اجتماعی، دینی، اقتصادی و فرهنگی آن به نظاره نشسته اند و فهم خود را از هنر، معماری، نقاشی و مجسمه سازی ژرف تر ساخته اند.

کتاب هنر در گذر زمان با بهره گیری از پرداخت کامل خود به تاریخ، تأکید ویژه اش بر شرایط تأثیرگذار و بازسازی های دقیق و پرمایه ی هنری، توانسته به جایگاهی ویژه در کتاب های مرجع دست یابد. کتاب هنر در گذر زمان علاوه بر توضیحات کامل، دربردارنده ی تصاویر متعدد و بااهمیتی است که این اثر را بدون تردید به مرجعی منحصر به فرد برای فهم چگونگی مسیر شکل گیری و توسعه ی هنرهای مختلف در طول زمان تبدیل می کند.

قسمت هایی از کتاب هنر در گذر زمان

کتاب هنر در گذر زمان اثر هلن گاردنر: زمان آفرینش هر اثر هنری، پیوندی فشرده با شکل ظاهر آن یا در یک کلام با سبک آن دارد. به بیان دیگر، سبک هر اثر هنری، تابعی از دوره ی تاریخی آن اثر است. تاریخ نگاری هنر با تفکیک آثار متعلق به معماری، پیکرتراشی و نقاشی به چندین سبک بر پایه ی شباهت های موجود میان آن ها و زمان یا دوره های آفرینش آن ها به حیات خویش ادامه می دهد.

فضا، در تجربه ی روزمره ی ما، «ظرف» محدود یا نامحدود احجام یا اشیا است. در تحلیل آثار هنری، ما فضا را محدود و قابل سازماندهی هنری و بیانی تلقی می کنیم. معماری، تجسم پیش پا افتاده ترین تجربه ی ما از دستکاری واقعی در فضا است، لیکن هنر نقاشی غالبا می کوشیده است تصویری (یا پنداری) از دنیای سه بعدی پیرامون ما را بر یک سطح دو بعدی بیافکند.