از زمانی که انسان نخستین پا به غار گذاشته تا به امروز؛ آفرینشهای زیادی داشته و تمامی دستسازههای انسانی در یک کلمه خلاصه میشود؛ هنر. ارنست گامبریج کتابی را به قلم آورده که سالهای سال تجدید چاپ شده و لحظهای از میزان طرفدارن آن کاسته نشده است. مقدمه این کتاب بسیار مشهور است. نویسنده اینگونه نوشته: «در واقع چیزی به نام هنر مطلق وجود ندارد، فقط هنرمندان وجود دارند. هنرمندان [یا به مفهوم اخص نقاشان] زمانی کسانی بودند که کلوخهای رنگین از زمین بر میگرفتند و شکل گاومیش و شکل دیگر حیوانات را بر دیوار غارها رسم میکردند. در روزگار ما نقاشان رنگهایشان را حاضر و آماده میخرند و پوسترهای تبلیغاتی طراحی میکنند و در این فاصله بلند تاریخی، چه اتفاقهای بزرگ و کوچکی که نیفتاده است. ایرادی ندارد که همه این فعالیتها را هنر بنامیم، مشروط به آنکه در نظر داشته باشیم که واژه هنر در زمانها و مکانهای مختلف با معانی و مصادیق بسیار متفاوتی به کار رفته است.»
ارنست گامبریج استاد هنر و منتقد هنر اهل اتریش بود. وی تمامی اطلاعات خود را در بیستوهشت فصل در این کتاب را شرح داده است. سیر تاریخی کتاب از دوران انسان نخستین آغاز شده است. از موضوعاتی که نویسنده به آنها اشاره داشته، هنر در ایتالیا و هند است. آغاز شهرنشینی برای انسان و حوادث کلیسا که تاثیر مهمی در تفکر آدمی داشته و این تاثیر خودش را در هنر نمایان ساخته از قلم نویسنده جا نماندهاند.
در سالهای اخیر این کتاب دوباره ویرایش شده و تصاویر کتاب باکیفیتتر شده و اطلاعات معاصر بیشتر شده است. نشر نی کتاب تاریخ هنر اثر ارنست گامبریج را با ترجمه علی رامین چاپ کرده است.
مصطفی ضابطیجهرمی، استاد دانشگاه صداوسیما، تدوینگر و مستندساز ایرانی؛ نویسنده کتاب پژوهشهایی در شناخت هنر ایران است. آثار ضابطیجهرمی مخصوصا کتاب حاضر مناسب تمام افراد علاقمند به هنر و هنرجویان میباشد. اگر از دسته داوطلبان آزمونهای سراسریاید؛ این کتاب انتخاب خوبی است. مباحث کلی پژوهشهایی در شناخت هنر ایران در چهار دفتر تنظیم شده است.
نویسنده در این کتاب هنر فارسی را به صورت تطبیقی با دیگر سرزمینها و فرهنگها شرح داده است. در اولین دفتر هنر ایران در زمان هخامنشی با یونان باستان مقایسه شدهاند. دومین دفتر، هنر ساسانی و هنر بیزانس و تاثیر آنها بر هنر اسلامی شرح داده شده است.
به طور کلی موضوعات شرح داده شده در این کتاب درباره نمادهای ایرانی و تعریف مضامین آنهاست. تاثیر این نمادها بر شعر و هنر ایرانی نیز نادیده گرفته نشده است.
پژوهشهایی در شناخت هنر ایرانی توسط نشر نی در 322 صفحه چاپ شده است. هماکنون چاپ سوم کتاب در اختیار مخاطبان قرار دارد.
درباره اینکه تاریخ هنر یعنی چه و شامل چه مواردی میشود؛ چقدر اطلاعات دارید؟ هنر یعنی چی؟
گرانت پوک و دیانا نیوال، دو نویسنده کتاب مبانی تاریخ هنر هستند که هنر و تاریخش را با زبانی ساده، روان و قابل فهم بیان کردهاند. در این کتاب جایگاه هنر در تمدنها و فرهنگهای متفاوت شرح داده شده و اینکه حوادث و اتفاقات مانند جنگ و استعمار بر هنر چه تاثیری میگذارند و پسااستعمار چه بر سر هنر آورده؛ اطلاعات مفیدی داده شده است.
کتاب پیشروی شما هنر غربی و غیرغربی را کاملا پوشش داده و تلاش بر آن بوده که هیچ نکتهای از قلم نیفتد. شما میتوانید از انواع هنر مانند مجسمهسازی، معرقکاری و همچنین سرگذشت و داستانهایشان اطلاعات بدست آورید.
گرانت پوک و دیانا نیول برای کتاب واژهنامهای مفید و خلاصهنامهای در نظر گرفتهاند که درک مطالب برای مخاطبان آسانتر خواهد بود.
مبانی تاریخ هنر توسط انتشارات ققنوس در 336 صفحه به چاپ رسیده است. مجید پروانهپور مترجم این کتاب است.
کتاب هنر در گذر زمان برای علاقمندان به هنر و افرادی که تحصیلکرده در این رشته هستند؛ کتابی نامآشنا است. این کتاب نوشته هلن گادنر است و چاپ اول کتاب در سال 1926 منتشر شده است. پس از گذر سالها هنوز هم جز پرفروشترین و خواندنیترین کتابهای تاریخ هنر به حساب میآید. نویسنده هیچ نکتهای را از سیر تاریخ هنر جا نگذاشته و ریزترین مسئلهای که در نظرش مهم بوده در این کتاب شرح داده شده است. از آنجا که حیات انسانی ابعاد گوناگونی دارد و مسائل دینی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بر تفکرات انسانی تاثیر میگذارند؛ تمامی تغییرات تفکر آدمی نیز بر آثاری که به دست انسان آفریده میشوند؛ نمایاناند. نویسنده داستان هنر و سرگذشت آن را در تمام دوران و آنچه که هنر به خاطر انسان دیده و تجربه کرده است را در تمامی این ابعاد؛ شرح داده است. پس، به طور کلی این کتاب بیانگر شکلگیری هنر و توسعه آن تا به امروز است. آنچه در این کتاب وجو دارد و برای آن امتیازی مثبت تلقی میشود؛ وجود تصاویر است.
کتاب هنر در گذر زمان؛ هیچگاه از تجدید چاپ رهایی نداشته است. پس از مرگ هلن گادنر، موسسهای با نام خودش تاسیس شده است و این موسسه تا امروز دائما در حال به روز رسانی مطلب بوده است.
کتاب هنر در گذر زمان در ایران؛ توسط دو نشر کاوشپرداز و نشر نگاه به ترجمه محمدتقی فرامرزی چاپ شده است.
اکثر کتابها با محتوای تاریخ هنر، تاریخ اسلامی را نادیده گرفتهاند و درباره آن توضیح زیادی ندادهاند. انور الرفاعی نویسنده کتاب تاریخ هنر در سرزمینهای اسلامی؛ دلیل این نادیده گرفتن را اینگونه شرح داده است: «در دنیای اسلام، شمار کسانی که بهگونهای با هنر اسلامی ارتباط دارند، چندان زیاد نیست. مقصود ما کسانی هستند که این هنر را بررسی میکنند، مکتبها و روشهای آن را تحلیل میکنند، اصول و ویژگیهای آن را در مییابند، زیبایی آن را درک میکنند و راجع به این موضوعات کتاب مینویسند؛ آن هم کتابهایی علمی که با نوآوریهای هنری مسلمانان از حیث مضمون، موضوع، گوناگونی، سرشت و یگانگیشان بهرغم فراوانی اسلوبها و سلیقههای بهکار رفته در آنها تناسب داشته باشند. دلیل این وضع آن است که بیشتر نویسندگان مسلمان، درحالیکه همه موضوعات قابل بحث در تمدّن اسلامی را به صورتی کامل بررسی و در سطحی بسیار گسترده مورد کاوش قرار دادهاند، این جنبه از تمدّن خویش را نادیده گرفتهاند. دلیل پرهیز نویسندگان مسلمان از پرداختن به مسائل مربوط به هنر اسلامی این است که اصولاً نقّاشی، کندهکاری و مجسّمهسازی رشتههای مهم و برجسته هنری بهشمار میآیند. بههمین دلیل نویسندگان مسلمان ترسیدهاند به اموری بپردازند که علمای دینی را درباره حلال یا حرامبودن آنها اتّفاق نظری نیست.»
کتاب تاریخ هنر در سرزمینهای اسلامی در ایران توسط انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد به چاپ رسیده است.
این کتاب را دکتر عبدالرحیم قنوات در 176 صفحه ترجمه کرده است.
مباحث زیر، چهار بحث اصلی کتاب را دربرگرفتهاند:
آنته هاگه دور، نویسنده آلمانی است که تحصلات وی در رشتههای باستانشناسی و تاریخ هنر شرقی بوده است. کتاب هنر در سرزمینهای اسلامی را میتوان کتابی مصور دانست و تلاش نویسنده بر آن بوده که برای اکثر اطلاعات و نوشتهها تصویری ارائه دهد. در نظر نویسنده تفاوت هنر اسلامی با هنر غربی در ظرافت میباشد و این مسئله در زمانهای مختلف بسیار مورد توجه جنگجویان، سیاحان و دانشوران بوده است. در این کتاب، هنر در اکثر حکومتهای ایرانی از امویان تا قاجار مورد بررسی قرار داده شده و حکومتهای عثمانی و گورکانیان هندی نیز از قلم نویسنده جا نماندهاند.
در کتاب هنر در سرزمینهای اسلامی تمام هنرها مورد بررسی قرار گرفته است؛ سفالینه، فلزینه، قالی و قالیچه، هنرهای تزئینی و خوشنویسی؛ اما از هنر معماری، سخنی در آن یافت نمیشود.
اصل کتاب آلمانی است. کتاب حاضر ترجمه نسخه انگلیسی آن است. اردشیر اشراقی در سال 1394، کتاب را ترجمه کرد. این کتاب توسط انتشارات روزنه چاپ شده است.
نقاشی، عکاسی، موسیقی، معماری و هرآنچه هنر نامیده میشود برای هر انسانی مانند پناهگاه است تا بتواند به روحش آرامش بدهد. عدهای به عنوان یک فن و حرفه تخصصی آن را انتخاب میکنند و عدهای نیز در حد تفریح و سرگرمی. برای هر هدفی درباره هنر، احتیاج به کسب اطلاعات در آن است و چه منبعی بهتر از کتاب. در این مقاله سعی بر آن بوده تا چند کتاب مهم و معتبر که اطلاعات جامعی درباره هنر دارند؛ معرفی شوند. کتابهای معرفیشده هنر غربی و هنر اسلامی را در برمیگیرند تا هیچ نکتهای از قلم جانماند. اگر شما از افراد علاقمند به هنر هستید و یا در این رشته در حال تحصیل؛ این کتابها برای شما بسیار خواندنی و مفید خواهد بود.