جستجو
این کادر جستجو را ببندید.
تشکیل گام با استفاده از جایگشت دو تتراکرد
تشکیل گام در موسیقی

تشکیل گام با استفاده از جایگشت دو تتراکرد

فهرست مطالب

ردیف منظم و معینی از چهار صدا با فواصل متصل در محدوده چهارم درست «تِتراکُرد» یا «دانگ[2]» نام دارد. با ثابت ماندن اصوات پائین و بالای هر تتراکرد و تغییر کرماتیک اصوات میانی تتراکردهای مختلفی ساخته می‌­شود. در موسیقی کلاسیک ساختار فاصله‌ه­ایِ اقسام تتراکُرد از بَم به زیر عبارتند از:

  1. دوم بزرگ، دوم بزرگ، دوم کوچک.( تتراکرد ماژور)
  2. دوم بزرگ، دوم کوچک، دوم بزرگ. ( تتراکرد مینور)
  3. دوم کوچک، دوم بزرگ، دوم بزرگ. ( تتراکرد فریژین)
  4. دوم کوچک، دوم افزوده، دوم کوچک. ( تتراکرد هارمونیک)

در زیر اقسام چهارگانه تتراکرد بر مبنای نت­‌های «دُ» و «سُل»  نشان داده شده است.

تشکیل گام در موسیقی

برمبنای اقسام چهارگانۀ تتراکرد و جایگشت تتراکردهای پایینی و بالایی، 16 گام ساخته می‌شود.

1- هر دو تتراکرد منطبق بر قسم اوّل. این گام «ماژُور طبیعی» یا «یُنی­یَن» نام دارد.

2- تتراکرد پایینی منطبق بر قسم اول و تتراکرد بالایی منطبق بر قسم دوم. این گام «میکسُ لیدیَن» نام دارد.

میکس و لیدین

3- تتراکرد پایینی منطبق بر قسم اول و تتراکرد بالایی منطبق بر قسم سوّم. این گام قرینۀ «ماژُور ملُدیک» پایین رونده است.

گام میکس و لیدین

4- تتراکرد پایینی منطبق بر قسم اوّل و تتراکرد بالایی منطبق بر قسم چهارم. این گام «ماژُور هارمُنیک» نام دارد.

ماژُور ملُدیک

5- تتراکرد پایینی منطبق بر قسم دوم و تتراکرد بالایی منطبق بر قسم اوّل. این گام «مینُور ملُدیک بالارونده» نام دارد.

ماژُور هارمُنیک

6- هر دو تتراکرد منطبق بر قسم دوم. این گام «دُریَن» نام دارد.

مینُور ملُدیک بالارونده

7- تتراکرد پایینی منطبق برقسم دوم و تتراکرد بالایی منطبق بر قسم سوّم. این گام «مینُورطبیعی» یا «اِئُلیَن» نام دارد.

دُریَن

8- تتراکرد پایینی منطبق بر قسم دوّم و تتراکرد بالایی منطبق بر قسم چهارم. این گام «مینُور هارمُنیک» نام دارد.

مینُورطبیعی

9- تتراکرد پایینی منطبق بر قسم سوّم و تتراکرد بالایی منطبق بر قسم اول. این گام «ماژُور ناپُلی­تَن[3]»نام دارد.

مینُورطبیعی

تتراکرد پایینی منطبق بر قسم سوّم و تتراکرد بالایی منطبق بر قسم دوم.

این گام «دُریَن» با درجۀ دوّم پایین آمده (II )است.

ماژُور ناپُلی­تَن

11- هر دو تتراکرد منطبق بر قسم سوّم. این گام «فریژیَن» نام دارد.

12- تتراکرد پایینی منطبق بر قسم سوّم و تتراکرد بالایی منطبق بر قسم چهارم. این گام «ناپُلی­تَن کوچک[4]» نام دارد.

«ناپُلی­تَن کوچک

13- تتراکرد پایینی منطبق بر قسم چهارم و تتراکرد بالایی منطبق بر قسم اوّل. این گام «یُنی یَن» با درجۀ دوم پایین آمده (II )است.

ناپُلی­تَن کوچک

14- تتراکرد پایینی منطبق بر قسم چهارم و تِتراکُرد بالایی منطبق بر قسم دوّم. این گام «میکسُ لیدیَن» با درجۀ دوم پایین آمده (II ) است.

یُنی یَن

15- تتراکُرد پایینی منطبق بر قسم چهارم و تِتراکُرد بالایی منطبق بر قسم سوّم. این گام را گام «کوچک اسپانیایی [5]»نامیده اند.

کوچک اسپانیایی

16-  هر دو تتراکرد منطبق بر قسم چهارم. این گام «ماژُور دابِل هارمُنیک» نام دارد.

ماژُور دابِل هارمُنیک

منبع

برگرفته از کتاب تئوری موسیقی جلد دوم اثر امیر انجیری

پی‌نوشت

[1] جایگشت علمی است که به‌وسیلۀ آن تعداد طُرُق قرار گرفتن اعضای یک مجموعۀ مُتناهی در کنار یکدیگر محاسبه می‌شود.

[2] اوّل بار اُستاد علی­نقی­‌وزیری در کتاب دستور تار بجای واژۀ تِتراکُرد (Tetracorde) از واژۀ دانگ استفاده کرده است. تِتراکُرد در لغت به معنای چهار سیم است که با ارتعاش هر یک فقط یک صدا حاصل می­شود. در فرهنگ موسیقی ایرانی اصطلاح دانگ در معانی دیگری نیز کاربرد یافته است. بطوریکه مقصود از شش دانگ خواندن داشتن صدای زیر و اوج به منظور اجرای تمام گوشه‌­های ردیف موسیقی ایرانی دقیقاً در گسترۀ صوتی خودشان است و خواننده­ای که چنین مهارتی ندارد را دو دانگ نامیده‌­اند. سابقاً گسترۀ صوتی موسیقی ایرانی حدود سه هنگام (سه فاصلۀ هشتم ­درست: از G2الی G5) را شامل می­‌شد.(فقط سازی به نام شهرود که به موسیقی­دان و شاعر پارسی­گوی پایان قرن سوّم و آغاز قرن چهارم هجری- به نام ابوحَفص سُغدی منسوب است چهارهنگام داشته) واگر این گستره را که دربرگیرندۀ همۀ نغمات موسیقی ایرانی بوده شش دانگ فرض کنیم یک دانگ برابر با نصف هنگام (چهارم درست)خواهد بود.  

[3] Neapolitan major(Eng.)

[4] Neapolitan minor(Eng.)

[5] Spanish minor(Eng.)

5/5 - (1 امتیاز)
مطالب مرتبط
بافت در موسیقی

بافت در موسیقی

بافت چیست؟ بافت در موسیقی: اگر به دنبال معنای واژه‌ی «Texture» در فرهنگ‌لغت برویم، به تعاریف مختلفی همچون “ساختار”، “ظاهر” و “انسجام” می‌رسیم. یک تعریف

سیستم کوک یکسان

سیستم اعتدال یکسان

سیستم اعتدال یکسان یا (Equal Temperament Syste): فاصله موسیقایی مقدارِ تغییر احساس در نتیجه شنیده شدن دو صوت متوالی است. با وجود این که اکثر

کتاب موسیقی

جدیدترین کتاب های موسیقی
را از ما بخواهید!

وارد لینک صفحه فروشگاه کتاب ایران‌موزیکولوژی (دکمه پایین) شوید تا از جدیدترین و بهترین عنوان های کتاب دیدن فرمایید.