کتاب درآمدی بر موسیقی مردم پسند اثر مسعودکوثری

مقدمه

کتاب درآمدی بر موسیقی مردم پسند، موسیقی مردم‌پسند چیست؟ چه ویژگی‌‌هایی آن را از موسیقی نخبه یا والا متمایز می‌کند؟ تاریخچه شکل‌گیری آن کدام است، گروه‌‌‌های مشهور و ژانرهای معروف آن کدام است؟ موسیقی مردم‌پسند در ایران طی دهه‌‌‌های اخیر چگونه شکل گرفته است؟ و آیا مداحی جدید را می‌توان شکلی از اجرای موسیقی دینی دانست؟ این پرسش‌‌‌‌ها از جمله پرسش‌‌هایی هستند که در این کتاب به آنها پاسخ داده شده است. این کتاب نشان می‌دهد که چرا در جوامع معاصر موسیقی مردم‌پسند با مفاهیمی چون مصرف، هویت، ذائقه و سرمایه فرهنگی و دیگر مفاهیم کلیدی مطالعات فرهنگی پیوند خورده است و خواننده را با طیفی از مفاهیم و مضامین رایج در بررسی موسیقی مردم‌پسند آشنا می‌سازد.

مقدمه نویسنده کتاب درآمدی بر موسیقی مردم پسند

در هیچ نقطه ای از تاریخ موسیقی این چنین اهمیتی در زندگی روزمره پیدا نکرده است نگاهی کوتاه به تاریخ فرهنگی موسیقی نشان میدهد که تنها در قرن بیستم است که موسیقی با چنین گستردگی ای وارد زندگی روزمره مردم جهان شده است. نه تنها در همه جا در تاکسیها متروها و (فروشگاه ها موسیقی به گوش میرسد، بلکه آلبوم های متعدد موسیقی در منازل و در میان وسایل نوجوانان و جوانان یافت میشود. موسیقی کلاسیک در غرب و سنتی در کشورهای شرقی با همه شکوه و عظمتشان با رقیب جوان و پر شر و شوری مواجه شده اند که ادعای تملک همه چیز را دارد با این حال، فرایندهایی میان این نو و آن کهنه پدید آمده است خوانندگانی نظیر پاواروتی و بوچلی آمده اند تا موسیقی باشکوه و فخیم اپرایی را با سبک و شیوه مردم پسند اجرا و از این طریق دور تازه ای از گفتگو یا رقابت میان موسیقی کلاسیک و مردم پسند را شروع کنند این که آینده چگونه رقم خواهد خورد کسی نمیداند.

آیا بخش اعظم موسیقی مردم پسند به عنوان صوتی گوش خراش و اعصاب خردکن به موزه تاریخ فرهنگ بشری خواهد رفت؟ آیا فرهنگ مردم پسند و موسیقی به عنوان یکی از عناصر اصلی آن، بیش از پیش بر تمامی میراثی که کلاسیک نامیده میشود و هویت ملت‌ها بدان وابسته است سلطه خواهد یافت؟ در حال حاضر صنعت پرسود موسیقی مردم پسند به ویژه در کشورهای اروپایی و آمریکایی با شتاب هرچه بیشتر به تولید خود ادامه میدهد. این سوددهی تا کجا ادامه خواهد شد معلوم نیست اما هر چه هست با تکرار فزاینده ستاره ها اشعار و ملودی امکان پیدایش نوعی دل زدگی دور از انتظار نیست. آنچه در حال حاضر برای محققان فرهنگ مردم پسند مهم می نماید، توجه به موسیقی مردم پسند به عنوان یکی از عناصر اصلی فرهنگ مردم ،پسند به ویژه فرهنگ جوانان است.

بنابراین شناخت موسیقی مردم پسند یعنی شناخت فرهنگ جوانان در جوامع معاصر مختلف با این حال موسیقی مردم پسند دیگر خاص جوانان هم نیست و افرادی در سنین از طرف داران این موسیقی به شمار میروند.به دلایل مختلف که در این کتاب جای طرح آنها به طور کامل نیست در ایران موسیقی به طور کل و موسیقی مردم پسند به طور خاص کمتر از دید مطالعات فرهنگی جامعه شناسی و دیگر علوم انسانی بررسی شده است. این کمبود سبب شده است که در مورد موسیقی به ویژه موسیقی مردم ،پسند تنها به قضاوتهای کلی و گاه گمراه کننده بسنده شود با توجه به اقبال روزافزون جوانان به موسیقی مردم پسند ضروری می نماید که حداقل های شناخت علمی در این مورد وجود داشته باشد.

ابتذالی که به موسیقی مردم پسند نسبت داده میشود مانعی جدی بر سر راه بررسی آکادمیک این موسیقی به شمار میرود با این حال طی سه یا چهار سال گذشته چند کتاب مقدماتی و خوب درباره موسیقی مردم پسند ترجمه و یا تالیف شده .است تعداد مقالههای علمی در این باره رو به افزایش است به ویژه با فضای تازه ای که در سالهای گذشته برای بحث درباره مداحی پاپ ایجاد ،شد لزوم بحث و بررسی در این باره بیش از پیش اشکار گشت موسیقی مردم پسند بیش از آن که در بادی امر به نظر میآید پیچیده است و این امر لزوم نگارش وترجمه کتابهای متعدد در این خصوص را آشکار می سازداین کتاب در پی آن است که به مدد طرح برخی از مفاهیم و نظریه ها درکی مقدماتی از این موسیقی را برای دانشجویان و محققانی که علاقه مند به تحقیق درباره این موسیقی هستند فراهم آورد.

درباره‌ی کتاب در آمدی بر موسیقی مردم پسند

بدیهی است کتابی با این حجم برای روشن ساختن همه مسائل موسیقی مردم پسند کافی نیست هنوز کتابهایی که با دقت تاریخی رشد و تکامل این و مفاهیم ضروری مینماید تا خواننده به صورت منظم اطلاعاتی را درباره این موسیقی به دست آورد. فصله ای کتاب به شیوه ای تنظیم شده اند تاخواننده به ویژه دانشجویان را با حداقلی از اطلاعات تاریخی و مفاهیم مورد نیاز آشنا سازند. در فصل اول تعریف موسیقی مردم پسند آمده است در این ،فصل تلاش شده است تا تعریفی هرچند مقدماتی از این موسیقی به دست داده شود. در فصل دوم تاریخچه موسیقی مردم پسند با اختصار تمام به تصویر کشیده شده است. این تاریخچه بیشتر با توجه به تکوین این موسیقی در دنیای انگلو آمریکن نوشته شده است دلیل چنین تأکیدی آن است که واقعاً در این دو کشور، به ویژه آمریکا بود که موسیقی مردم پسند شکل گرفت و به مدد صنعت ضبط گسترش بی سابقه یافت و به درون زندگی روزمره مردم آمریکا و اروپا راه یافت.

فصل سوم به رویکردهای نظری به موسیقی مردم پسند میپردازد این فصل مقدمه ای برای فصلهای ۴ تا ۷ است که به طرح برخی از نظریه های مطرح درباره موسیقی مردم پسند می پردازند. فصل چهارم موسیقی مردم پسند و رابطه آن با مخاطب را بررسی و از این بحث میکند که آیا مخاطب موسیقی مردم پسند موجودی منفعل است یا فعال فصل پنجم از نگاهی دیگر (تولید) موسیقی مردم پسند را مورد بررسی قرار میدهد مفهوم صنعت فرهنگ ادورنو و منتقدان وی بحث مرکزی این فصل .است در فصل ششم هویت و جنسیت به عنوان دو مفهوم محوری برای مطالعات فرهنگی موسیقی مردم پسند مطرح شده اند. فصل هفتم به مصرف موسیقی مردم پسند میپردازد با این که محتوای این فصل با فصل چهارم مرتبط است، اما به دلیل گستردگی بحث از آن تفکیک شده است نیز بخشی از این فصل که به نظریه بوردیو مرتبط است به دلیل اهمیت و تأکید بر آن به فصل هشتم منتقل شده است.

در فصل های نهم و دهم و یازدهم نکاتی درباره گفتمان های موسیقی در ایران همراه با اشاره ای به موسیقی مردم پسند ایرانی و مداحی پاپ آمده است اگرچه بحث و بررسی درباره موسیقی ایرانی به طور عام و موسیقی مردم پسند به طور خاص در ایران کار چندان ساده ای نیست و مستلزم تحقیقات بیشتر و نگارش تاریخ تحول و تکوین آن است در هر حال امید است که این کتاب بتواند تا حدودی به تحقیقات علمی درباره موسیقی مردم پسند در ایران کمک کند.